نفس انسان چیست؟

برای رسیدن به جایگاه انسانیت مهار نفس ضروری است.

مهار نفس انسان از سه طریق مراقبت از فکر،قلب،اعضا وجوارح امکان پذیر است.

واژه نفس مشترک لفظی و دارای معانی متعددی است

نفس در لغت به معنی جان، روح و روان ونشان دهنده زنده بودن است

هویت حقیقی انسان دارای ابعاد و لایه های سه گانه(حیوانی،انسانی،الهی) است

جهت دهنده حرکت و اندیشه انسان در علوم قرآنی واسلامی نفس انسان است

بسیاری از رفتار های انسان به پیروی از نفس او شکل می گیرد

در قران چهار گونه نفس انسانی اشاره شده است:

نفس اماره در پایین ترین سطح نفس ها قرار دارد

بعدی نفس لوامه است که رتبه بالاتری نسبت به اماره دارد

که فرد در این شرایط خود را به خاطر اشتباهاتش سرزنش می کند

پیوند میان انسان و عالم غیب نفس ملهمه می گویند

بالاتر از همه این ها نفس مطمئنه قرار دارد که شخص به ارامش و اطمینان می رسد

۱ نفس اماره

در آیه ۵۳ سوره یوسف، اشاره به “نفس اماره” یا نفسی که انسان را به انجام اعمال بد هدایت می‌کند، وجود دارد.

نفس اماره انسان را به کار های زشت وناروا سوق می دهد به همین دلیل به ان اماره یعنی امر کننده بدی ها گفته می شود

در این مرحله هنوز عقل و ایمان قدرت مهار کردن نفس سرکش را ندارد د در مقابلش شکست می خورد

رابطه نفس اماره با شیطان

شیطان از خارج به عنوان یک عامل بیرونی و نفس انسان

به عنوان عامل درونی باعث تحریک انسان به سمت اعمال بد است.

نفس اماره به عنوان ارتش شیطان در نظر گرفته می شود

که انسان را به سمت فساد و انحراف می کشاند

ویژگی های نفس اماره را نام ببرید ؟

: ۱) مطیع هوی و هوس است ؛

۲) به دنبال کینه توزی و دشمنی است

۲ نفس لوامه

نفس لوامه پس از تعلیم و تربیت در انسان شکل می گیرد

در این مرحله ممکن است اشتباهاتی رخ دهد اما فورا

پشیمان می گردد و به سرزنش خود می پردازد و تصمیم به جبران می گیرد

این نفس مانند یک وجدان داخلی عمل می‌کند و به انسان پیامدهای اعمالش را یادآوری می‌کند.

نفس لوامه مانند نفس سرزنش گر می باشد اما اگر انسان به

کار های بد ادامه دهد

این نفس توانایی هدایت او را از دست می دهد

۳ نفس مُلهَمه

برای رسیدن به نفس ملهمه  باید تمام صفات بد و جاه طلبی را کنار بگذارد

نفس ملهمه به معنای نفسی دانسته اند که اعمال و گفتارش از گفته های الهام گرفته  می شود

نفس مُلهَمه در آیه ۷ و ۸ سوره شمس به این نفس اشاره شده‌است.

این نفس، موجب نوعی پیوند میان انسان و عالم غیب است و از عالم غیب به آن الهام می‌شود

. نفس مُطمَئنّه (روان بی‌گمان): در آیه ۲۷ سوره فجر، به این نفس اشاره شده‌است.

این نفس متصل به خدا است و به واسطه این پیوند، دارای اطمینان است.

۴ نفس مطمئنه

در این مرحله انسان به بالاترین درجه از عقل و ایمان می رسد

انسان زمانی که این مرحله را رد می کند از تمام امتحان های الهی با موفقیت گذر کرده است و

فرد می تواند غرائز نفسانی اش را سرکوب کند

تفاوت با نفس اماره و نفس مطمئنه

این دوتا در مقابل هم هستند.

نفس اماره حالتی از نفس است که در آن، انسان به عقلش گوش نمی‌دهد و به گناه رو می‌آورد.

نفس مطمئنه هم حالتی است که بر اثر تکرار، توجه به عقل و پیروی از آن،

ملکه و عادت می‌شود و انسان اطمینان و آرامش می‌یابد.